در فقه اسلامی، افساد فی الارض به عنوان یکی از جرایم حدی شناخته میشود. آیات قرآن کریم از جمله آیه 33 سوره مائده به این موضوع اشاره کرده است:
«إِنَّمَا جَزَاءُ الَّذِينَ يُحَارِبُونَ اللَّهَ وَرَسُولَهُ وَيَسْعَوْنَ فِي الْأَرْضِ فَسَادًا أَنْ يُقَتَّلُوا أَوْ يُصَلَّبُوا أَوْ تُقَطَّعَ أَيْدِيهِمْ وَأَرْجُلُهُمْ مِنْ خِلَافٍ أَوْ يُنْفَوْا مِنَ الْأَرْضِ».
بر اساس این آیه، افساد فی الارض شامل اقداماتی است که نظم عمومی، امنیت و سلامت جامعه را تهدید میکند. فقهای اسلامی مصادیق مختلفی را برای افساد فی الارض ذکر کردهاند که از جمله آنها میتوان به قتل، سرقت مسلحانه، تروریسم و جرایم سازمانیافته اشاره کرد.

در نظام حقوقی ایران، افساد فی الارض به عنوان یک جرم مستقل در قانون مجازات اسلامی تعریف شده است. ماده 286 قانون مجازات اسلامی مصوب 1392، افساد فی الارض را اینگونه تعریف میکند:
«هرکس به طور گسترده مرتکب جرایمی علیه امنیت داخلی یا خارجی کشور، نشر اکاذیب، اخلال در نظام اقتصادی کشور، احراق و تخریب، پخش مواد سمی و میکروبی و خطرناک یا دایر کردن مراکز فساد و فحشا گردد به گونهای که موجب اخلال شدید در نظم عمومی کشور، ناامنی یا ورود خسارت عمده به تمامیت جسمانی افراد یا اموال عمومی و خصوصی، یا سبب اشاعه فساد یا فحشا در حد وسیع گردد، مفسد فی الارض محسوب و به اعدام محکوم میشود.»
در این ماده، جرایم مواد مخدر به عنوان یکی از مصادیق افساد فی الارض مورد توجه قرار گرفته است.

جرایم مواد مخدر به دلیل تأثیرات مخرب بر سلامت فردی و اجتماعی، از جمله مصادیق بارز افساد فی الارض محسوب میشوند. تولید، توزیع و قاچاق مواد مخدر نه تنها باعث نابودی سلامت افراد میشود، بلکه امنیت اجتماعی و اقتصادی جامعه را نیز تهدید میکند. در فقه اسلامی، این جرایم به دلیل ایجاد فساد در زمین و تهدید سلامت جامعه، مستوجب مجازاتهای شدید هستند.
در حقوق ایران نیز، قانون مبارزه با مواد مخدر مصوب 1367 و اصلاحات بعدی آن، مجازاتهای سنگینی از جمله اعدام را برای مرتکبین این جرایم در نظر گرفته است. این مجازاتها با توجه به شدت جرم و میزان تأثیرات مخرب آن بر جامعه تعیین شده اند.

در فقه اسلامی، مجازات افساد فی الارض با توجه به شدت جرم و میزان تأثیرات آن بر جامعه تعیین میشود. فقهای امامیه و اهل سنت در مورد مجازات افساد فی الارض اختلاف نظر دارند، اما در کل، اعدام به عنوان یکی از مجازاتهای اصلی برای این جرم شناخته میشود. در مورد جرایم مواد مخدر، برخی فقها معتقدند که این جرایم به دلیل تأثیرات گسترده بر سلامت و امنیت جامعه، مصداق افساد فی الارض هستند و مستوجب مجازات اعدام میباشند.
از سوی دیگر، برخی فقها معتقدند که مجازات اعدام تنها در مواردی اعمال میشود که جرم به طور مستقیم باعث تهدید امنیت ملی یا ایجاد فساد گسترده در جامعه شود. بنابراین، در مورد جرایم مواد مخدر، باید به شرایط خاص هر مورد توجه کرد.

یکی از چالشهای اصلی در اجرای مجازات افساد فی الارض در جرایم مواد مخدر، تعیین دقیق مصادیق این جرم است. با توجه به گستردگی جرایم مواد مخدر و تفاوت در میزان تأثیرات آنها بر جامعه، تعیین اینکه کدام جرایم مصداق افساد فی الارض هستند، نیازمند بررسی دقیق و کارشناسی است. از سوی دیگر، برخی از حقوقدانان و فقها معتقدند که اعمال مجازات اعدام برای جرایم مواد مخدر ممکن است با موازین حقوق بشر و شرع اسلام در تعارض باشد. بنابراین، لازم است در تعیین مجازاتها به اصل عدالت و تناسب جرم و مجازات توجه شود.